Kaynağını şaman ayinlerinden alan “Gırtlak Türküleri” ülkemizde de popüler olacağa benzer.
AKP’nin seçim şarkısı ünlü Cengiz Han filminin müziği olan Kara Kıs Avulguma Kelgende (Kara kış köyüme gelende)’ye yeni sözler yazılıp seslendirildiğini dinledim. Bu müzik türü Dombıra denen bir çalgı ile söylenen bir gırtlak şarkısıdır.
“Dombıra nadiren Türkiye’de, yaygın olarak Tataristan, Çin gibi Türklerin yaşadığı tüm ülkelerde ve en çok Özbekistan, Tacikistan, Kazakistan, Afganistan gibi orta Asya ülkelerinde yaygın bulunan kadim bir telli çalgıdır. Tezeneli çalgılar grubuna dahildir. Dombıra orta Asya’nın diğer kadim telli çalgılarıyla ortak özelliklere sahiptir.” [1]
Kaynağını şaman ayinlerinden alan “gırtlak şarkıları” UNESCO tarafından dünya kültür mirasının en dikkat çekici hazinelerinden biri olarak kabul ediliyor.
Bu şarkıyı söyleyenler gırtlağın alt bölgesindeki kasları kullanarak aynı anda birden fazla notayı seslendirebiliyorlar.
Artık Türklerden çok Moğollar ve Çinlilerin sahip çıktığı bu müzik türü Anadolu’ya kadar ulaşmıştır. Burdur civarındaki Yörüklerde “Boğaz Havası” olarak bilinen teknikle benzerlik taşıdığını tespit edilmiştir.
Şaman inancıyla ortaya çıktığı düşünülen Gırtlak Müziği’nin Türk kavimlerinde Şaman inancının ne kadar yaygın olduğunu gördüğümüzde bu müziğin Şaman inancıyla bağlantısını kurmak zor da olmaz.
Şamalar (Kam) ruhlarla insanlar arasında iletişim kuracağına inanılan kişidir. Mistik bir havası olan Şaman ve Gırtlak Müziği tam bir uyum sağlamaktadır.
Şamanlar ayinleri sırasında gırtlarından çıkardıkları sözler ve ezgilerden çıkan bu türküleri dinlediğinizde sizi hemen içine çekecektir.
Soğuk ülkelerin, sıcak türkülerini UNESCO tarafından dünya kültür mirasının en dikkat çekici hazinelerinden biri olarak kabul edildi.
Bu müzik türüne ataları olan Türk’lerin de sahip çıkması yakın olsun.
Yazarın notu: Muhakkak yutup tan Cengiz Han Film müziği diyerek filmin müziğini ve yine Gırtlak Türküleri diyerek çeşitli gırtlak türküleri dinlemenizi tavsiye ederim. (Alta videoyu ekledim)
Fedai Çakır
21.02.2014, İstanbul
Kaynakça:
1-http://tr.wikipedia.org/wiki/Domb%C4%B1ra